GAZİ’YE DOĞRU – 3

Fotoğraf Netleşti mi?

97.Gazi Koşusu’nun favorisi, hadi bunu geçelim, en azından şanslı tayları kimler? Artık herkesin  “eteğindeki taşları dökme vakti” geldi… Gazi’de koşacak tayları, bundan sonra ancak idmanda ya da gezintilerinde izleyebiliriz.

Birde işin tüyo kısmı var…

Ah o gizli bilgiler yok mu… Her şeyin tarihinden söz ediyoruz, tüyodan da iki satır bahsedelim. Nimet (Üyken) Abi’den öğrenmiştim. Bu sözcüğün tam karşılığı; boru, kulak deliği ama Fransızların yarış literatürüne soktuğu “tuyau”; at yarışlarında kulağa fısıldanan gizli bilgi anlamına geliyor.

Şimdi bunları bırakıp, açık konuşalım…

1970 yılından bu yana Sait Akson ve Kısrak koşuları, Gazi Koşusu’nun favorilerini belirlemek için en önemli iki göstergeydi. Buna 2008 yılından itibaren Ankara’daki Mehmet Akif Ersoy Koşusu eklenince göstergeler üç oldu. 1970 yılının ilk günlerinde vefat eden Sait Akson’un adına, 2200 metre mesafesi nedeniyle, Gazi Koşusu’nun son provası olabilecek 3 yaşlı tayların katılabileceği bir koşu düzenlendi. 53 yıldır, niteliği ve mesafesi değişmeyen ender koşularımızdan biri… Bazı batı ülkelerindeki derbi deneme koşuları gibi, gayet yerinde bir uygulama. Tek değişiklik; İstanbul’da başladı, Gazi’nin Ankara’da koşulduğu 1975-79 yılları arası, bu klasikle olan ilintisi nedeniyle Ankara’ya alındı. 1980 yılından bu yana, yeniden İstanbul’da koşuluyor.

Sırası gelmişken, Ankara’daki Mehmet Akif Ersoy Koşusu’ndan da söz edelim… İlk kez 2003 yılında, 4 ve yukarı yaşlı İngiliz atlarının katılabildiği 1900 metrelik açık koşu olarak sezon başı Adana’da koşuldu. Ertesi yıl, Ankara çim pistinde aynı mesafede, 3 yaşlıların katılabildiği bir koşu oldu ve Yavuzstar kazandı. Buradaki önemli ayrıntıyı atlamamak gerek. M.A. Ersoy, o yıllarda Gazi’den 4 hafta sonra koşuluyordu… Yavuzstar’ın Gazi Koşusu birinciliği, Ankara’daki 2100 metre Savunma Sanayi Koşusu’ndan sonra geldi. Gazi Koşusu’nu kazandıktan yaklaşık bir ay sonrasında M.A. Ersoy Koşusu’nu kazandı. Bu koşu, 2008 yılından itibaren Gazi’nin provası olabilecek tarihe çekilip, 2009’da da mesafesi 2200 metreye çıkarıldı.

Bu koşulara odaklanmamız boşuna değil…

1970’den bu yana Gazi Koşusu galibi 53 tayın 40’ı, bir başka deyişle %70’i bu üç koşudan birinde start almış… Gazi Koşusu birinciliği öncesinde; 3 tay M.A.Ersoy, 7 tay Kısrak, 17 tay S.Akson Koşusu’nun da birincisi. Gazi koşusu kazanma oranları %50. Demek ki bu üç koşudan birini kazanan, her iki taydan biri Gazi Koşusu’nu kazanıyor…  Bu koşularda plase olup, Gazi Koşusu kazanan 8 safkanı da listeye ekleyecek olursak, koşup/kazanan oranı %66’ya çıkıyor.

Bold Pilot, Hafız, Abbas, Yavuzstar ve Cihangir Harmony gibi farklı yol haritalarıyla gelen isimler Gazi koşularının favori ya da şanslıları arasında gösteriliyorlardı. 1985 yılı Sait Akson Koşusu startında Ekrem Kurt’u düşürüp, yarışı derecesiz tamamlayan Uğurtay’ı da hesaba katacak olursak, üç yarışa bakarak, Gazi Koşusu’nu kazanacak safkanı tahmin etme olasılığı % 70’lere kadar çıkıyor. Bu istatistiklere bakıp;  “Gazi Koşusu’nu kazanacak atı nasıl da bildim ama…” denecek bir durum geçmiş yıllarda pek ortada yokmuş…

Bu yıl farklı…

Geçen yılın lider taylarından –bence- General Briella dışındaki isimler çeşitli nedenlerle ya ortalıktan kayboldular, ya da o performanslarına bir türlü ulaşamıyorlar. Sezon başından beri sürekli birbirlerini geçebilen safkanların mücadelelerini izliyoruz. Bu durumu  “Zayıf bir jenerasyon” diyerek geçiştirmek yanıltıcı olabilir. Belki de hayli denk güçteler; o yüzden kazanan sürekli değişiyor. Sezon sonunda, hatta gelecek yıl, bu taylar yaşça büyük rakiplerle mücadele ettikleri zaman kimler iyi, kim en iyi göreceğiz…

Bu yılın Mehmet Akif Ersoy, Sait Akson ve Kısrak koşuları arasında bazı benzerlikler oldu. Ankara’daki yarış çok ağır pistte, İstanbul’daki koşular da hayli yumuşak pistteydi. Gazi’de pist koşulları sanırız -dileriz- böyle olmayacak.. Bunu bir kenara yazalım. M.A.Ersoy ve Kısrak koşularında herkes kendine koştu diyebiliriz. Tavşanlık yapıp, ekürilerine yararlı olmaya çalışan yoktu. Bu nedenle, Raks Star M.A.Ersoy Koşusu’nu üçüncü, Prenses Sylvester de Kısrak Koşusu’nu ikinci tamamladı. S. Sakson Koşusu’nda ise Sound of Summer ekürilerine yardımcı olmak için liderlik yaptı.

Mehmet Akif Ersoy ve Gazi Koşusu kazanan isimler; 2013 Divine Heart, 2015 Renk ve 2021 yıllarında Burgas. 2016 yılında Graystorm, 2017yılında da Piano Sonata M.A. Ersoy Koşusu’nu ikinci tamamlayan, Gazi Koşusu galipleri. Bu yıl çok ağır pistte koşulan yarışın galibi Head Vorker oldu. Koşu yavaş tempoda gittiği için dereceyi bir yana bırakmak gerek. Kazanan safkan, Raks Star’ın liderlik yaptığı koşuda öndeki üçlüden hiç kopmadı ve son 400’de aldığı liderliği de bitişe kadar zorlanmadan korudu.

Hayli gerilerde bekleyip, hiç trafik sorunu yaşamayan Altınsima’nın sondaki düzgün sprinti ona kolay bir ikincilik getirirken, Farklı bir taktik deneyerek önde giden Raks Star, hızlı başladığı koşunun sonunu getiremedi. Altınsima’nın jokeyi Mehmet Akyavuz, son 200’de birincilikten umudu kestiği için “sanki” ikinciliği kurtaracak kadar atını zorladı. Bugün kazanana rakip olabilmek için ya daha önlerde gidip bu sprinti yapacaktı ya da son 400’ü koşarak değil, uçarak geçecekti…

Head Vorker’ın Gazi Koşusu provası sayılabilecek ve ilk kez start aldığı bir grup koşuyu, rakiplerine hiç şans tanımadan 4 boy farkla kazanması, umut veren bir çıkış. Bu performans, aynı rakiplerle koşacağı bir sonraki yarışında onu kesin favori yapar. Yükselen bir grafiği var, önlerde tutunup, sonrasında da etkili sprint yapabilmesi artıları ama Gazi Koşusu mutlaka daha hızlı gidecek. Aynı taktik uygulanacaksa; “bitirici sprint” mesafesini biraz daha uzatması ya da sprint yapmak için daha sabırlı olması gerekebilir.  

Gelelim bu yıl favorilerin kazanamadığı, Kısrak ve Sait Akson koşularına…

Dişi Taylar için Gazi öncesi en uygun mücadele Kısrak Koşusu. Bugünde böyle, geçmişte de böyle idi. 1971 Minimo, 1974 Nadas, 1980 Levano, 1988 Top Image, 1995 Welldone, 2010 Mystical Storm, 2019 The Last Romance ve geçen yıl Secret Power Kısrak Koşusu ve Gazi Koşusu’nu kazanan isimler.  Dişi Tay Deneme galiplerinden 1975 Mayide, Kısrak Koşusu’nda ikinci, 1997 Fair Tail üçüncü olmuştu. 2000 yılı Gazi Koşusu galibi Caprice; Dişi Tay Deneme’nin ikincisi, Kısrak Koşusu’nun da dördüncüsüydü.

Bu yılın Dişi Tay Deneme Koşusu galibi General Briella, Kısrak Koşusu’nu ön grupta temposunun dışına çıkmadan götürdü ama sondaki sprinti, daha gerilerde gittiği bir önceki yarışındaki kadar göz alıcı değildi. Mesafeden etkilenmiş olabilir mi? Bunu ”en iyi” jokeyi Mehmet Akyavuz bilir… Bizim gördüğümüz; biraz daha “dolu kantarma” ile ve daha geride gidebilirdi. 1200’de bir ara aksiyonu bozuldu, son düzlükte de yol bulmak için hayli slalom yapmak zorunda kaldı. Tüm bu olumsuzlukları da bir yana bırakarak, General Briella Dişi Tay Deneme Koşusu’ndaki kadar “göz alıcı” koşamadı.

Koşuyu bir favori gibi, “hep iddialı olabileceği yerlerde” takip eden Moonlight Fairy, jokeyi Ayhan Kurşun’un unutamayacağı bu yarış gününü, Sait Akson ve A. Cemal Kura birinciliklerinden sonra bir klasik koşu galibiyetiyle taçlandırdı. İkisini de kutlamak gerek… Geçtiğimiz yılın finalini maiden koşu birinciliği ile yapan Moonlight Fairy’nin, ikinci galibiyeti yarış tarihine adını yazdıracağı bir koşu oldu. 2023’teki ilk yarışı, 2100 metre mesafeli KV-8 Kadir Keçelioğlu Koşusu’nu burun ucu ile kaybetmişti. Gazi Koşusu galibi “Graystorm’un Kızı” bakalım bundan sonra neler yapacak? Önü açık bir tay, büyük yarışa katılırsa, bence şanslı isimler arasında olur. Koşunun üçüncüsü de Çakalın Kızı… Bu safkan da iki hafta önce, aynı pistte aynı mesafeli koşuyu, 10 boy farkla kazandı. Gazi Koşusu’na katılacak dişi taylar deyince, benim aklıma öncelikle bu iki isim gelecek.

Sait Akson Koşusu, Gazi’nin en önemli provası. İşte kazananlar:    

1970 Saadettin, 1972 Akkor, 1973 Karayel, 1977 Vidar, 1981 Dersim, 1982 Toroman, 1983 Seren I, 1984 Cartegena, 1989 Golden Prince, 2001 Grand Ekinoks, 2005 Popular Demand, 2006 Hızel Beyi, 2008 Pan River, 2009 Miramis, 2012 Matador Yaşar, 2014 Blaze To Win, 2020 Call To Victory…

Bu safkanların çoğu, Sait Akson Koşusu’nu kazandıkları için Gazi’de favori olmadılar. Onlar zaten güçlerini daha önceki koşularında kanıtlayan şampiyon atlarımızdı. Burada vurgulanması gereken, Sait Akson Koşusu galiplerinin Gazi Koşusu’nun favorisi ya da en şanslı isimlerinden biri olarak gösterilmeleridir. En güzel örneğini bu yıl yaşıyoruz…

Beşinci yarışında ve 3 yaşlı olarak maiden’dan çıkmayı başaran Qualitzo, Ankara’da kazandığı 16 handikap sonrası İstanbul’a geldi ve KV-8 Tevfik Çelikoğlu Koşusu birinciliğinde dikkati çekti. Tarih 21 Mayıs, bu koşudan tam iki hafta öncesi… Bu yarışta Qualitzo’yu öne çıkaran, 2100 metre mesafeli sınıf koşuyu kazanmasından çok, kazanış biçimi ve geçtiği rakipleriydi. Hayli yüksek handikap puanına sahip, sekiz rakibini kolayca geride bıraktı. Bundan da önemlisi, son 400’e girerken başladığı sprintini temposu hiç düşmeden bitişe kadar sürdürmesiydi. Kendi adıma söyleyebilirim; bu yıl, bunu yapabilen bir başka tay daha izlemedim… Favori Native Power’ı 4,5 boy farkla ikincilikte bıraktı. Kurtel Ekürisi’nin iddialı isimleri Cosmic Kid, Lord of Pelennor veönceki yarışlarında ilk iki sıradan hiç düşmeyen Anadolu Koparan da üçüncülükle beşincilik arasındaki sıraları paylaştılar.

“Gazi Koşusu kalabalık olur. En gerilerde bekleyip, yol bulmak zor iş…”  diye düşünmemek gerek. Qualitzo bu kez saydığımız favorilerin hepsinin önünde gitti. Gazi Koşusu’nda sanırız, ne önceki yarışı kadar geride, ne de bu koşuda olduğu gibi çok önlerde gidecek. Ayhan Kurşun, koşu içindeki yaşanabilecek sorunları en aza indirebilen bir jokey. Uzun lafın kısası; “Qualitzo Sait Akson Koşusu’nu, Gazi’nin favorisi olmayı hak edecek kadar parlak biçimde kazandı…” 

Native Power tempo atı gibi hep önlerde gidip, sprintle de koşuyu bitirmeye çalışıyor. Bu yarış biçimiyle, mesafe uzadıkça yıpranmak kaçınılmaz… Geçmişte bunları yapabilen, Minimo, Bold Pilot gibi şampiyonlar izledik ama Native Power şimdilik o düzeyde değil. Kurtel Ekürisi’nin taylarından Lord of Pelennor,  istenenleri en iyi yapan isim. Cosmic Kid ise ekürisi Long Runner’ın 3 yaşlı döneminin başında yaşadıklarını bize anımsatıyor. Dileriz dönüşü de Long Runner gibi olur… Cosmic Kid’in niteliklerine olan inancım tükenmedi ama şu günlerdeki beklentim çok yüksek değil.

Aslında yazıyı burada bitirip, birkaç gün önce yayımlamayı planlamıştık ama KV-9 Niyazi Polatyar Koşusu’nda Urfa Aslanı, Veni Vici, Papagallo, Poyri ve White Khan gibi isimleri görünce, o koşunun da sonucunu beklemeye karar verdik. Papagallo koşuyu Urfa Aslanı’nın 1 boy önünde kazandı. Bu kez sertlik yapan Papagallo, Halis Karataş’ı çok uğraştırdı. İlk 1400 metre, safkan/jokey mücadelesi şeklinde geçti desek, yalan olmaz… Sonuçta Papagallo’nun kötü koşmadığını, hatta iyi koştuğunu söyleyebiliriz. Fakat unutulmaması gereken nokta; safkanlar Gazi Koşusu’nda istediklerini yapma lüksüne sahip olamazlar… Başlarda hızlı gitmek istiyor, jokeyi buna izin verilmeyince de temposunu belirgin biçimde düşürüyor. Papagallo’ya uygulanacak taktik ve binecek jokey, bunun ortasını bulmak zorunda…

Bu yılın Gazi Koşusu için çok iddialı konuşmak, insanı ters köşe yapabilir… Şimdilik verilebilecek en sağlam tüyo; koşuyu kazanacak safkanın, söz ettiğimiz bu dört koşunun birinde mutlaka start aldığını düşünmek… Gerisi size kalmış.