94.GAZİ KOŞUSU

Bir At, Bir Jokey…

Yazdığımız mecralar çoğalınca, gecikmeler de oluyor. Örneğin bu yazıyı sizler en az bir gün önce okumalıydınız ama bizde “konfeksiyon” üretim yok. Yazılarımız haute couture (hoot kotür okunuyor efendim…) olduğu için gecikmeler yaşanıyor. Kısmet olur gelecek yıl da Gazi Koşusu’nu yazarsak, bunları yaşamayız. Çünkü önlemlerimizi şimdiden aldık. 2021 yılının Gazi Koşusu yazısını buyurun okuyun:

“95. Gazi Koşusu’nda nokta, nokta, nokta birinciliğe uzanırken, jokey Ahmet Çelik de bu koşuyu art arda yedinci kez kazandı…”

Şaka bir yana, ne olacak bu Ahmet Çelik’in hali… Ahmet “alışkanlığını” önümüzdeki yıllarda da sürdürürse, koşacak atları bir yana bırakıp, “Ahmet bu yılda kazanacak mı, kazanamayacak mı?” diye onu tartışacağız…

Ayinesi iştir Kişinin Lafa bakılmaz…

Beş farklı ekürinin taylarıyla, altı Gazi Koşusu’nu art arda kazanmak olacak iş değil… İlk akla gelebilecek ülkelerde “bire bir” örneği yok. Jokey Gerhard Streit, Alman Derbisi’ni (Deutsches Derby) 1938-41 arası dört yıl kazandıktan sonra 1961 yılına kadar birincilik sayısını sekize çıkarmış.

En yakın örnek İtalya’da… Derby Italiano’yu en çok kazanan jokey Federico Regoli, bu başarısını 1917-19-20-21-22-23-25 ve 1926 yıllarında elde etmiş. Regoli toplam sekiz birinciliğinin beşini 1919-1923 arasındaki beş yılda kazandığına göre, Çelik onu da bu koşuyla geride bırakmış.

Böyle bir rekor söz konusu olunca, akla İrlanda Derbisi ve Coolmore Harası geliyor. 2005-2012 arası İrlanda Derbisi’ni kazandıkları sekiz yıllık dönemde bile bunu başarabilen bir jokeyleri olmamış. İki kez kazanan jokey, sonraki yıl ara veriyor…

Bizde Ahmet Çelik’ten sonra gelen isim, 1971 Minimo, 1972 Akkor, 1973 Karayel ile Gazi Koşularını kazanan “unutulmaz isim” Ekrem Kurt.

Ahmet Çelik’in başarısı, Guinness Rekorlar Kitabı’na girebilecek nitelikte. Böyle bir değerlendirme, International Federation of Horseracing Authorities (IFHA) üyesi ülkeler arasında yapılabilir.

Tebrikler Ahmet Çelik… Onun başarısını “altı koşu” diye, sadece nicelik yönünden konuşmak doğru olmaz. Bu işin niteliğine de bakmak ve Ahmet’in hakkını vermek gerek. Bu yıla kadar kazandığı koşularda favori safkana, hatta favoriye rakip gösterilen ikinci atlara bile binmedi. 2018 Hep Beraber, 2017 Piano Sonata, 2016 Graystorm koşunun üçüncü atlarıydı. 2019 The Last Romance ve 2015 Renk dördüncü atlar. Bir tek bu yıl %48 AGF oranıyla “ağır favori” olan Call To Victory ile kazandı. Demek ki bindiği safkana verilen şans onu etkilemiyor.

Call To Victory son on koşusunu da Ahmet Çelik’le kazandı. Graystorm’a da Gazi’den önce biniyordu. The Last Romance, Hep Beraber, Piano Sonato ve Renk’e ilk kez Gazi koşularında binip, kazandı ki “inanılmaz” bir başarı. Bir değil, iki değil, tam dört kez. Bu “mini” istatistiği değerlendirmek bile ayrı bir yazı konusu…

2016 yılı Gazi Koşusu’nu Graystorm’la kazanırken, ikincilikte kalan Temsil farkı yarım boya kadar indirmişti. Diğer safkanlar, en iyi yarışlarını yaparak Gazi Koşularını kolay kazandılar. Bu da mı rastlantı?

Ahmet Çelik’in hata yaptığı, atına kötü bindiği için kaybettiği koşular olmuyor mu? Her jokey gibi onun da oluyor. Başarılı olduğunda nasıl övülüyorsa, hatalı olduğunda da eleştirilecek. Bu her sporcunun kaderinde var. Kazandığı Gazi Koşuları için Ziya Paşa’nın ünlü deyişini söyleyebiliriz:

“Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz/Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde”

En İyi Olan Kazandı…

Call To Victory’nin kolay kazanması sizi şaşırttı mı? Yanıtınız “Evet”se dersinizi iyi çalışmamışsınız demektir… Gazi Koşusu’nda ona rakip gösterilenleri iki sezondur geçiyor. Bu kez geçilmesi için ne sebep olabilirdi… Koşu içinde olağanüstü bir şanssızlık yaşayacak, gününde olmayıp kötü koşacak ya da benzer başka nedenlerle kaybedebilirdi. Dikkat edin; geçilmesi de kendine bağlıydı, rakiplerine değil. Diğer taylardan herhangi biri için, “bu kez süper koşup, onu geçecek” demek için falcı olmak gerekti.

Teknik direktörlerin maç öncesinde klişe sözü vardır; “İyi oynayan kazansın…” At yarışlarında ise biz izleyiciler “İyi olan kazansın” isteriz. Çünkü at yarışlarını sevdiren; iyi atlardır, şampiyonlardır…

Koşuya gelince…

“Szopol’un tempo verdiği koşuda” diye söze başlarsak yanlış… İlk 800’ü 0:49:94, ilk 1000’i 1:01:71, 1400’ü 1:25:96’lık tempolar 2400 metrelik koşu için, ABD’de bile olmaz.

Call To Victory 800’ü 0:51:51, 1000’i 1.03:55, 1200’ü, yani yolun yarısını 1:15:84 ile gerilerde, on ikinci durumda geçti. Bu tempoları yavaş bulabilirsiniz ama Sait Akson Koşusu’nda aynı aralıkları geçtiği derecelere bakın. 800’ü 0:52.51, 1000’i 1:04.79, 1200’ü 1:16:62, mesafe 200 metre daha kısa olmasına rağmen o yarışında Gazi’den 6-7 boy daha yavaştı.

Hatırlayın…

Sait Akson Koşusu’nu dördüncü, üçüncü götürüyor, rakip gösterilen Full Thorettle ve Vernazza’yı arkasına almış, kontrol altında tutuyordu. Bu kez Call To Victory on ikinci, aynı rakipler ikinci ve dördüncü durumda gidiyorlardı. Kingsman ile Lord Of Game ise en geride bekleme yapıyorlardı. Bence Call To Victory, öndeki rakiplere fazla avans vermemek için, temposunu bu kez daha yüksek tuttu.

Call To Victory’nin son 1200’ü 1:14:34, son 1000’i 1:01:79, son 800’ü 0:49:20 yaparak koşuyu kolayca kazandı. Benzer dereceleri bekleme yarışı yaparak, koşunun plaseleri olan Lord Of Game ile Kingsman de gerçekleştirdi. Hatta Lord Of Game son 1000’de, kazanan rakibinden 18 salise, yaklaşık bir boy daha hızlıydı.

Vernazza ve Full Throttle Gazi Koşusu’nun bekleneni veremeyenleri. Onlar da Gazi’nin ilk 1400 metresini Sait Akson Koşusu’ndan yaklaşık iki saniye daha hızlı geçince, son 1000’de tempoları düşmeye başladı ve 1600’de de koşudaki iddialarını yitirdiler.

Mehmet Akif Ersoy Koşusu’nun beşincisi Coach iyi bir yarış yapıp, tabelanın sonunda da olsa kendine yer buldu. Mehmet Akif Ersoy’da hayal kırıklığı yaratan Kingsman ise “fabrika ayarlarına” dönmüş… Koşunun en can alıcı yerinde, tam sprinte başlarken yaşadıkları, ona ikinciliği kaybettirdi mi tartışılır ama koşuyu öndeki ikiliye daha yakın bitireceği kesindi.

Koşunun bir başka şanssız isminin Powerman olduğunu sonradan öğrendik. Tabeladaki üç isme bakınca, Mehmet Akif Ersoy galibi safkanın koşuyu daha önlerde tamamlamasını beklemiştik. Öğrendik ki düşen nalı düşmüş.

Şampiyonun Oğlu…

Call To Victory’nin babası Victory Gallop, ülkemize gelen en kariyerli aygırlar arasında yer alıyor. Victory Gallop, 1999’da ABD’de “yılın yaşlı erkek atı” seçilerek Eclips Ödülü kazandı. 2010 yılında da yetiştiği ülke Kanada’da at yarışları onur listesine girdi.

Victory Gallop’u unutulmaz yapan, 1998 yılı Kentucky Derby ve Preakness Stakes’te Real Quiet’ın ardındaki ikincilikleri sonrası, Belmont Stakes’te bu rakibini burun ucu ile geçerek triple crown yapmasını engellemesidir. Victory Gallop bu yarışıyla, Belmont Stakes’i kazanan ilk Kanada atı oldu.

2000 yılında WinStar Farm’da başladığı aygırlık hayatı da başarılarla dolu. 2003 yılında, ilk nesil aygır listesinde ikinci, 2004 yılında da birinci sıraya yerleşti. 2007 yılına kadar, aygırlık yaptığı ABD’de Jaycito, Prince Will I Am gibi G1 koşu kazanan yavrular verdi. 2008 yılında TJK aygır kadrosuna katılan Victory Gallop, 2015 yılından bu yana, ülkemizin aygır kazanç sıralamasında “değişmeyen” lider… Gerek ABD, gerek Türkiye’deki yavrularının koşan/kazanan oranları hayli yüksek. Ayrıca yavrularının her tür piste uyum sağlaması, mesafeye yatkınlıkları, üç ve dört yaşlarındaki başarıları, pedigri analizcileri tarafından, Victory Galop’un “artıları” olarak belirtiliyor. Yetiştiricilerin ilk seçeneği olan şampiyon aygırın, 2012 – 2019 yılları arasında Gazi Koşusu’nu ilk iki sırada bitiren yavrusunun olmayışı, Özdemir Atman’ın 1958 yılında ülkemize getirdiği Caerlaverock’u anımsatıyor. 1961-70 arası aygır kazanç listesi liderliğini yapan bu aygırın yavruları 1970 yılına kadar Gazi Koşusu kazanamadı. Kime sorsanız; “Onun yavruları Gazi kazanamaz. ” diyordu.  1970 Gazi Koşusu: Sadettin birinci, Golden Sun ikinci… İkisi de Caerlaverock yavrusu. Günümüzdeki “şehir efsanesi”ne de Call To Victory son verdi. Kısrak koşusu galibi Prior da bonusu…

Call To Victory’nin anası Serap Gelin, üç yaşlı döneminde katıldığı beş koşudan, birini kazandı. 2013 Erkek Tay Deneme Koşusu galibi Kuloğlu, Serap Gelin’in Okawango’dan olan yavrusu.

Ankara, Ankara Duy Sesimizi…

At yarışlarında “bu güne” fazla takılmamak, geleceğe bakmak gerek…

Artık gözler 24 Ekim günü 75. Yıl Hipodromu’nda koşulacak Ankara Koşusu’na çevrildi. Call To Victory 2800 metre mesafeli bu koşuyu da kazanırsa, triple crown (üçlü taç) yapan dokuzuncu atımız olacak. Triple Crown deyimi, 1956 yılında düzenlemeğe başladığımız Erkek ve Dişi Tay Deneme Koşuları ile bizim “yarış sözlüğümüze” girdi. Çünkü bir safkanın üçlü tacı takabilmesi için tay deneme koşularından birini, Gazi ve Ankara koşularını kazanması gerek. Bunu ilk kez 1970 yılında Sadettin başardı. Sonrasında da Minimo, Karayel, Seren I, Uğurtay, Hafız, Bold Pilot ve 2001’de de Grand Ekinoks da bu onura ulaşan isimler oldular.

Üçlü Taç, Grand Ekinoks’tan tam on dokuz yıl sonra yine bir başka safkanın, Call To Victory’nin sadece bir adım ötesinde… Ne dersiniz?