GAZİ’YE DOĞRU – I

Sayılı Günler Çabuk Geçer…

Reşat Köstem

Aslında bu yazı, böyle başlamayacak, Preveze Koşusu ile bitecekti…

Bazen öyle gelişmeler oluyor ki; gündemi de, sırayı da değiştiriyor. 2023 Preveze Koşusunun kazananı, kaybedeni ile değil, yarış içinde yaşadıklarıyla “adeta ölümüne koşan” Lion Victory ile anımsanacağı hangimizin aklına gelirdi? Hepimizin “canını acıtan” bir olaya tanık olduk.  Preveze Koşusunu yine konuşuruz ama belleğimizde, çok üzüldüğümüz yarışlardan biri olarak kalacağı kesin…

Beğendiğimiz, hatta gördüğümüz 3 yaşlı her İngiliz tayını Gazi Koşusu ile ilişkilendireceğimiz günlerdeyiz. Bunun adı Gazi Koşusunun havasına girmek oluyor… Sahipleri, yetiştiricileri tay doğduğu anda bu bağlantıyı kurmaya başlıyorlar. Biz üç yıl beklemişiz az mı?

Şaka bir yana, bizler bu bağlantıyı bir disiplinle, kabul edilebilir bir yöntemle kurmalıyız. Bunun çok daha kolay yolları da var ama başarı şansı ne kadar oluyor derseniz;  “kuş taşa çarparsa…”

Öncelikle nereden başlamamız gerektiğini saptamalıyız. Geçtiğimiz yıllarda, “Gazi’ye Doğru” seri yazılarımıza yeni sezonla birlikte başlıyorduk. Bunun kendi içinde, Gazi Koşusu kazanacak safkanı 3 yaşlı döneminde start aldığı koşularda “yakalamak” gibi bir mantığı vardı. Çünkü 2 yaşlı dönemi sonrası, ilk startını Gazi Koşusunda alıp, bu koşuyu kazanan bir safkan bizler göremedik ama 90 yıl önce -1933 yılında- bundan daha da fazlası olmuş…

1932 yılından itibaren Gazi Koşusuna, Türkiye’de doğan tayların katılabileceği şartı getirildi. İlk yıl, Gazi Koşusuna 7 tay katılabilirken, 1930 yılında Türkiye’de, daha doğrusu Karacabey Harasında doğan thoroughbred sayısı 6 ve bunların 4’ü koşabilmiş. 1933 yılı Gazi Koşusu galibi Özdemir, 2 yaşında maiden’dan çıkamamış. 3 yaşlı döneminin ilk startı olan Gazi Koşusunu kazanıyor…

Gazi Koşusu aslında çok bilinmeyenli ve çözmek için, yeterli sayıda çarpanları olmayan bir denklem gibi… Onlarca olasılık arasından, 2 yaşlı dönemlerini zirvede tamamlayıp, Gazi Koşusu’nu kazanan; Call To Victory, Blaze To Win gibi örnekler hemen aklımıza geliyor. Pekiyi… Inspector, Anatoly ve George Thomas’ın yarış yaşamlarına 3 yaşında başladıklarını… Hızel Beyi, Miramis, Matador Yaşar, Bartrobel, As Jet, The Best, I. Mehter’in 2 yaşında maiden’dan çıkamadıklarını… Hızel Beyi’nin 3 yaşında ve 11. startında maiden’dan çıktığını… Burgas, Sufi, Mayide, Triple Crown kazanma şansını son yarışında kaybeden Mystical Storm ve Triple Crown galibi I. Seren’in 2 yaşında birer maiden galibiyetleri bulunduğunu… Daha da ileri gidersek, son Triple Crown galibi Grand Ekinoks’un da 2 yaşındaki tek birinciliğinin maiden koşu olduğunu kaçımız anımsıyoruz?

I.Seren ayrıca söz edilmesi gereken bir isim. 2 yaşında sadece maiden kazanabildi ama Çaldıran, Sakarya, Kraliçe II. Elizabeth, Atıf Esenbel ve Burhan Karamehmet koşularını 2. tamamladı. Çaldıran ve Kraliçe II. Elizabeth koşularında geçildiği Esmerim yılın tayı, I.Seren  2. sırada kalmıştı.

Sakarya koşularında Sufi’nin 2.’liği, Grand Ekinoks’un 3.lükleri de birer ışık sayılabilir ama 7 ay sonraki Gazi Koşusu için tek başına bir ölçü olamaz. Sakarya Koşusu eski yıllarda, 2 yaşlı tayların iki açık koşusundan biriydi. Daha sonra Tay Deneme, dernek koşuları ve diğerleri eklendi. 1970 yılından bu yana Sakarya ve Gazi koşularını kazananlar; Gray Storm, Fair Tail, Bold Pilot ve Uğurtay olduğuna göre, bu iki koşuyu kazananların oranı %7,5 diyebiliriz. Tayların gelişim sürecindeki ilk yarış sezonları için kötü bir oran değil… Geçen yıl bu koşuyu Lion Victory kazanmıştı.

Denklem, istatistik “falan” deyince, Gazi Koşusu birinciliğini referans koşu ile ilişkilendirmek isteyenler 2 yaşlılar bölümünde öncelikle Çaldıran Koşusuna bakacaklar. Sakarya Koşusu ile aynı süreçte, 10 tay Çaldıran ve Gazi Koşusu’nu kazanarak bu oranı %19’a yaklaştırmışlar. Çaldıran Koşusunun başladığı yıldan bu yana da oran pek değişmemiş. O zaman da Cosmic Kid’e gideceğiz… 1970’ten bu yana Çaldıran ya da Sakarya veya bu iki koşunun da galibi olup, Gazi Koşusu kazanan 11 farklı isim var. Oran, yaklaşık %21…

At yarışlarında sadece istatistiklerle tahmin yapmak, bana biraz fantezi geliyor… Start numaraları, atların koşudaki numaralarından sonuçlar çıkarmak ise, eskilerin deyimiyle “abesle iştigal”… Günümüz Türkçesinde; boş, gereksiz ve alakasız işlerle uğraşmak, boşa zaman geçirmek…

1970’den günümüze kadar geçen 53 yılı konuşuyoruz ya, “sırtını istatistiklere yaslayanlara” bir çift sözüm olacak. Yarış yaşamına 3 yaşında başlayan tayları bir yana bırakacak olursak, bu süreçteki Gazi Koşusu galibi 50 safkanın 25’i 2 yaşında açık koşu kazanmamış. Aralarında Triple Crown galibi Grand Ekinoks ve I. Seren de var…

3 yaşlı istatistiklerine bakınca, daha farklı ve önemsenecek sonuçlar elde edeceğiz. Nasıl Çaldıran ve Sakarya koşuları, 2 yaşlı performanslar ile Gazi Koşusu birinciliği arasında bağlantı kurduruyorsa; Erkek ve Dişi Tay Deneme Koşusu ile Kısrak ve Sait Akson Koşularının sonuçları için daha fazlasını söyleyebiliriz.

2022 yılına dönecek olursak…  Cosmic Kid, Anatolian Rock, Turdemirkır, dişilerde Chaika ve General Briella gibi geçen sezonu zirvede tamamlayan isimlerin, Gazi Koşusu adayları arasında kazanılmış hakları ve diğerlerinden daha fazla kredileri olduğunu unutmamak gerek. Bu nedenle öncelikli isimlerimiz onlar olacaklar. Onları geride bırakmayı başaran ya da onlara kafa tutanları bu havuza alacağız…

Turdemirkır ve General Briella’nın yanı sıra Nirvana, Repair Man, Altınsima gibi geçen sezonun başarılı tayları 2023 sezonunu erken açan isimler oldular.

General Briella Adana kum pistinde, Ocak ayı içindeki 1400 metrelik A3 ve G2 koşuları kazandı. Aynı koşularda 2. ve 4 kalan Repair Man, daha sonra 1900 ve 1400 metrelik koşularda bu rakibini geride bıraktı. Aynı koşularda Altınsima’ya da üstünlük sağladı, Nirvana’ya ise geçildi ve sonraki yarışında geçti. Adana grubundan Repair Man önde görünüyor ama bu performansı, kum pist ve genellikle Gazi Koşusu için ölçü olmayacak kadar kısa mesafeli yarışlar…

Gazi Koşusu, mesafesiyle de çok özel. Kısrak Koşusu 2100, Sait Akson 2200 metre; bunlar tayların mesafeye uyumlarını belli eder diye düşünürsek, ciddi bir yanılma payımız olabilir. Yanlış anımsamıyorsam, Süleyman Akdı ile bu konuyu konuşurken; “Gazi’nin o uzayan 200 metre mesafesi, o kadar önemli ki… Taylar 2200’de önlerine duvar çıkmış gibi duruyorlar…” dediğini hiç unutmam. Kısrak ve Sait Akson koşuları mesafeleriyle fikir verebilirler ama kesin ölçü olamazlar. Her yıl birkaç safkan için, “erken yürüdü” ya da “geç kaldı” diye konuşmamızda mesafenin de büyük payı var.

Ankara’ya geçen Repair Man, 2. Kaldığı çim pistteki 1400 metrelik koşuda da Anatolian Rock, Nirvana ve Turdemirkır gibi rakiplerini geride bıraktı ama koşuyu 1,5 boy farkla kazanan isim Poyri oldu. Yarış yaşamına bu yıl Adana’da başlayan Poyri, kum pistte start aldığı 5 koşunun 4’ünü kolay kazandı. Çim pistteki ilk yarışında da yılın iddialı taylarını geride bırakmayı başardı. Elbette ki gözümüz onun üzerinde de olacak. Koşuya tempo vermeyi seven bu safkanın henüz 1400 metrenin üzerinde startı yok. Bakalım uzayan mesafelerde neler yapabilecek?

Kocaeli ve Bursa’da start aldıktan sonra, İzmir’de geçen sezon sonu parlayan Rock Solid, hız kesmeden yoluna devam ediyor. İzmir’deki yarışlarının tümü grup ve sınıf koşular. Mesafeye de yatkın ama start aldığı 14 koşunun tümü kum ve soldan dönüşlü pistlerde…

Gazi Koşusu’nun şanslı isimlerini belirlerken, “Yarışçılığın Başkenti” İstanbul ilk planda olmalı… Veliefendi’de Orhan Meker Serbest Handikapı ile başlayan bu süreç, 25 Haziran Pazar gününe kadar; sınıf, grup ve klasik koşularla tamamlanacak. Fakat durmadan değişen pistler sonucu değişen mesafeler akıl karışıklığı yaratıyor…

İstanbul Yarış Sezonu artık hiç kapanmıyor ama Serbest Handikap, “eskiden kalan bir alışkanlıkla diyelim” ilkbahar, yaz sezonun açılışı kabul edilir. Orhan Meker Serbest Handikapı ve aynı gün, aynı mesafeli KV-8 Ergin Talay Koşusu 2023 İstanbul Sezonu’nun çim pistteki ilk yarışları da olacaklardı ama olamadılar ve çim pist ağır diye sentetik piste havale edildiler… “Neyse 2 gün sonra KV-8 Derya Beşikçi Koşusu var” dedik, o da sentetik piste alındı…

Geçen yılın zirvedeki iki tayı Cosmic Kid ile Lion Victory’nin geçtiğimiz yılki G1 Çaldıran Koşusu’ndan sonra, aynı pist ve mesafedeki KV-8 Preveze Koşusu’ndaki mücadelelerini izlemeye hazırlandık. Bu koşu da sentetik piste alındı ve mesafesi de zorunlu olarak 1500 metreye indirildi. Gelecek günler neler gösterecek bakalım…

Pisti ve Gazi Koşusuna oranla mesafeleri çok farklı yarışlardan kesin sonuçlar çıkarmak yanılma olasılığını arttırır. Preveze Koşusunu ise yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen farklı değerlendirmek gerek. Çünkü Cosmic Kid; Bright Fire ve My Private gibi şu ana kadar adından söz etmediğimiz iki rakibine farklı geçildi. Cosmic Kid’in koşudan önce “dört dörtlük” göründüğü söylenemez ama bu yarışta çok olumsuzluklar yaşadı. Lion Victory’nin yıkılmasından en çok etkilenen isim oldu. Gökhan Kocakaya, yıkılan rakibine dönüp bakarken hem kendinin, hem de safkanın yarışla ilgisi koptu. Cosmic Kid sentetik pisti seviyor mu? Bu da tartışılır… Yarış yaşamına sentetik pistte sıradan bir 2.’likle başlamıştı. Yaşananlar bir yana, Bright Fire’ın hakkını vermek gerek, iyi bir yarış yaptı. Gazi Koşusu ajandasında bulunacak bir isim…

Kv-9 Sadık Eliyeşil Koşusu, sezon başında Gazi Koşusu yönünden değerlendirilebilecek önemli sınavlardan ilki diyebiliriz. Veliefendi Hipodromu, çim pist, 1900 metre mesafe işe yarar “ipuçları”… Genellikle sentetik pistteki koşular tercih edilen Veni Vici bu koşuyu kazanırken, Bright Fire’ı da yaklaşık 4 boy farkla geride bıraktı. Daha önce sentetik pistte 2000 metre mesafeli 3 yarış koştu; bunlardan 2’sini kazandı, hayli kötü başladığı yarışı 4. tamamladı. Veni Vici’nin son yarışlarındaki start çıkışları; gecikmeden çok, tembellik diye açıklanabilir.